Dechrau’r ffurflen gallu i weithio ar gyfer Credyd Cynhwysol

Os na allwch chi weithio oherwydd eich bod yn anabl neu os oes gennych gyflwr iechyd, bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) fel arfer yn anfon ffurflen atoch i weld a ddylai eich Credyd Cynhwysol newid. Gelwir y ffurflen yn 'holiadur gallu i weithio' neu 'UC50'.

Y ffurflen yw eich cyfle i ddweud wrth y DWP sut mae eich cyflwr neu'ch anabledd yn effeithio ar eich gallu i weithio. Mae yna gwestiynau am yr hyn allwch chi ei wneud yn gorfforol a’ch iechyd meddwl.

Gwiriwch pryd i ddychwelyd y ffurflen

Rhaid i chi ddychwelyd y ffurflen o fewn pedair wythnos ar ôl i chi ei derbyn - neu efallai y bydd y DWP yn penderfynu eich bod yn gallu gweithio. Gwiriwch y llythyr a ddaeth gyda’r ffurflen am yr union ddyddiad.

Os oes gennych ganser, bydd angen i chi ofyn i'ch meddyg neu rywun arall sy'n eich trin lenwi tudalen olaf y ffurflen. Gallant ei llenwi cyn i chi orffen gweddill y ffurflen.

Os yw'n fwy na phedair wythnos ers i chi dderbyn y ffurflen, rhaid i chi ei llenwi a'i dychwelyd cyn gynted ag y gallwch. Efallai y bydd y DWP yn ei derbyn os oes rheswm da pam na allech ei hanfon yn gynt.

Gwiriwch beth sydd angen i’r DWP ei wybod

Bydd y DWP yn defnyddio'r ffurflen i benderfynu:

• os ydych yn gorfod gweithio neu chwilio am waith;

• os nad oes angen i chi weithio, ond rhaid i chi wneud pethau i baratoi ar gyfer gwaith - a elwir yn 'allu cyfyngedig i weithio' (LCW);

• os nad oes angen i chi weithio na pharatoi ar gyfer gwaith - a elwir yn ‘allu cyfyngedig ar gyfer gweithgarwch sy’n gysylltiedig â gwaith' (LCWRA).

Mae'n bwysig dweud wrth y DWP am yr holl anawsterau sydd gennych, er mwyn iddynt allu gwneud y penderfyniad iawn.

Cymerwch eich amser wrth ateb pob cwestiwn, a chymerwch seibiant pan fydd angen. Bydd hyn yn eich helpu i ddarparu'r holl wybodaeth sydd ei hangen ar y DWP.

Peidiwch â theimlo cywilydd am eich atebion. Mae'n iawn os na allwch wneud rhywbeth, neu os oes angen help arnoch - ond mae'n bwysig dweud wrth y DWP. Mae angen iddyn nhw wybod beth allwch chi ei wneud heb help rhywun arall.

Mae pethau y gallwch eu gwneud ymlaen llaw i'ch helpu chi i ddarparu'r holl wybodaeth sydd ei hangen ar y DWP - er enghraifft, cadw dyddiadur a chael gafael ar y dystiolaeth arall sydd ei hangen arnoch. Gwiriwch sut i baratoi i lenwi’r ffurflen.

Llenwch adran gyntaf y ffurflen

Ar dudalennau 2 i 7 gallwch ddweud wrth y DWP amdanoch eich hun, eich manylion cyswllt ac unrhyw driniaeth yr ydych yn ei chael.

Os ydych yn dychwelyd y ffurflen ar ôl 4 wythnos

Eglurwch ar dudalen 3 pam na allech chi ddychwelyd y ffurflen yn gynharach. Efallai y bydd y DWP yn ei derbyn os oes rheswm da pam na allech ei hanfon yn gynt.

Dylech gynnwys cymaint o fanylion ag y gallwch ynghylch pam na allech ei hanfon yn gynt, er enghraifft:

• os na dderbynioch chi’r llythyr atgoffa - os bydd hyn yn digwydd, gwiriwch fod gan y DWP eich cyfeiriad cywir

• os ydych chi wedi bod yn yr ysbyty

• os oeddech yn rhy sâl

• os cawsoch chi argyfwng gartref

• os cawsoch brofedigaeth

• os ydych chi wedi bod allan o’r wlad

Disgrifiwch eich cyflwr iechyd, salwch neu anableddau

Ar dudalen 6 gallwch ddweud wrth y DWP am eich cyflyrau iechyd, eich salwch a'ch anableddau. Dylech ddweud wrthynt:

• ers faint rydych chi wedi cael eich cyflwr iechyd neu eich anabledd

• pryd gawsoch chi ddiagnosis – os ydych chi wedi cael diagnosis

Os nad oes gennych ddiagnosis ar gyfer eich cyflwr neu anabledd, dylech ei gynnwys ar y ffurflen o hyd. Disgrifiwch eich symptomau a sut maen nhw’n effeithio arnoch chi.

Mae hefyd yn syniad da cynnwys gwybodaeth am y canlynol:

• sut mae eich cyflwr neu'ch anabledd yn effeithio ar yr hyn y gallwch ei wneud bob dydd

• unrhyw beth na allwch chi ei wneud heddiw yr oeddech yn arfer gallu ei wneud – er enghraifft, os oeddech chi’n arfer gwneud ymarfer corff ond nawr, ni allwch wneud hynny

• os yw eich cyflwr wedi gwaethygu dros amser

• sut mae meddyginiaeth yn effeithio arnoch chi – er enghraifft, os ydych chi’n cael sgil-effeithiau

• os bu'n rhaid i chi roi'r gorau i weithio oherwydd eich iechyd, a pham

• os yw gweithio neu baratoi i weithio yn debygol o wneud eich iechyd yn waeth - er enghraifft, os byddai teithio i swyddi neu hyfforddiant yn gwneud eich cyflwr iechyd meddwl yn waeth

• os yw gweithio neu baratoi i weithio yn debygol o olygu bod risg i rywun arall - er enghraifft, os byddech chi'n ymddwyn mewn ffordd sy'n beryglus i bobl eraill

Mae’r DWP eisiau gwybod beth allwch chi ei wneud y rhan fwyaf o ddiwrnodau. Os mae eich symptomau’n newid, neu os ydynt yn waeth ar rai diwrnodau o gymharu ag eraill, meddyliwch am y canlynol:

• beth rydych chi fel arfer yn disgwyl ei wneud mewn diwrnod

• yr hyn y gallwch ei wneud ar ddiwrnodau gwael - a pha mor aml y maent yn digwydd

• yr hyn y gallwch ei wneud ar ddiwrnodau da - a pha mor aml y maent yn digwydd

Os oes angen mwy o le arnoch i egluro eich sefyllfa, defnyddiwch dudalen 21 y ffurflen. Gallwch hefyd anfon mwy o wybodaeth mewn ffeil neu ddarn o bapur ar wahân - cofiwch gynnwys eich enw a'ch rhif Yswiriant Gwladol pan fyddwch yn ei anfon.

Atebwch yr adran nesaf

Mae adran nesaf y ffurflen yn ymwneud â sut mae eich cyflwr neu’ch anabledd yn effeithio ar yr hyn rydych chi’n ei wneud. Mae cwestiynau am yr hyn y gallwch chi ei wneud yn gorfforol a’ch iechyd meddwl.

Os ydych chi'n cael triniaeth canser, dim ond os oes gennych chi gyflyrau iechyd neu anableddau eraill y bydd angen i chi lenwi'r adrannau hyn. Os nad oes gennych unrhyw gyflyrau neu anableddau eraill, dysgwch sut mae gorffen ac anfon y ffurflen.

Os oes gennych chi gyflyrau iechyd neu anableddau eraill neu os nad ydych chi’n cael triniaeth canser, dylech lenwi’r adran nesaf am sut mae eich cyflyrau’n effeithio arnoch chi.